Gelders Erfgoed

De inspiratiemiddag van de Maas & Waal CultuurExpress heeft inmiddels plaatsgevonden. Ruim 70 deelnemers kunnen terugkijken op een geslaagde middag. Zij hebben zich door deskundigen laten inspireren om de ontwikkelingsmogelijkheden van het Land van Maas en Waal optimaal te benutten. Het gebied van het Maas- Waalkanaal tot St.-Andries is één cultuurhistorische eenheid, historische kastelen, de meanderende Maas en Waal, landelijke wandel- en fietsroutes. Musea, ondernemers en bestuurders willen juist daarom de streek op de toeristische kaart zetten.
Voor een uitgebreid verslag, klik op de link: CultuurExpress

De eerste Gelderse Landdag, sinds 1798, heeft inmiddels plaatsgevonden en men kan terugblikken op een mooie dag. Deze dag stond in het teken van de Gelderse geschiedenis. Maar liefst 300 historisch geïnteresseerden hebben zich in het fraaie oude stadhuis van Zutphen vermaakt met verschillende aspecten van de Gelderse geschiedenis.



Ook werd op deze dag het nieuwe boek gepresenteerd Gelderland Grensland, 2000 jaar verdeeld en verbonden. Het eerste exemplaar werd uitgereikt aan Clemens Cornielje, de Commissaris van de Koning in Gelderland.
Voor een uitgebreid verslag, klik op de link: Gelderse Landdag

Boek 'De Nije Weg'

17 november j.l. heeft de boekpresentatie plaatsgevonden in Zorgcentrum Alde Steeg te Beuningen van het boek

                                     ' De Nije Weg '  

Dit boek is een tijdsdocument via oral history, vertelde geschiedenis, verkregen verhalen van gewone dorpsbewoners uit Weurt, Beuningen, Ewijk en Winssen en rijk geïllustreerd met bijzonder beeldmateriaal uit de periode 1930 - 1960.

Het boek gaat over bewoners uit de vier kerkdorpen in de jaren dertig, veertig en vijftig van de twintigste eeuw. Het verhaal van hun dagelijkse leven tijdens de crisis, de oorlog en de wederopbouw, samen op weg naar een nieuwe tijd. Een boek gemaakt aan de hand van interviews met inwoners uit onze gemeente. Deze leverden veel leuke anekdotes, verhalen en herinneringen op, welke een beeld geven van hoe het vroeger was, maar ook van hoe alles ten opzichte van nu zo veel anders is geworden.

Peter Deurloo, historicus en journalist bij de Gelderlander, heeft van deze verhalen twee boeken samengesteld. Het verhaal van de dorpen wordt niet chronologisch verteld, maar per thema. In dit eerste deel gaat het over: Het rijke roomse leven (kerk); Verder leren was er niet bij (school); Van tubastoot tot fluitsignaal (verenigingsleven); Franjes aan een sober leven (vertier); De hoeden en de petten (rangen en standen); Het leven van alledag (dorpsleven). Het tweede boek wordt uitgegeven in het voorjaar van 2017 en behandelt de Tweede Wereldoorlog, Indiëgangers, verkeer en vervoer, bedrijvigheid en het boerenleven.

De Nije Weg is een dubbele duik in het verleden geworden. In een tijdperk dat nog in het geheugen van sommigen voortleeft, maar dat alweer zo ver afstaat van onze eigen tijd.

Hoofdverkooppunt Wito Beuningen, met verkooppunten bij de Coop in Weurt, de Stofwolk in Ewijk en de Jumbo in Winssen.

Het boek is uitgegeven in de Tweestromenlandreeks.

Boek                      De Nije Weg
Auteur                   Peter Deurloo
Druk                      Print Rendement Beuningen
Vormgeving           Tessa Dix
Prijs                       19,95 euro
Oplage                   850 stuks

Voorzitter Hennie Sibon van Historisch Besef Beuningen

Tessa Dix, vormgeefster van het boek, ontvangt de bloemen

Peter Deurloo, schrijver van het boek, houdt een toespraak

Groen Landschappelijk Erfgoed

Groen erfgoed verbindt heden en verleden van het ons omringende landschap. Heggen, bomen, poelen en houtwallen behoren tot de eeuwenoude parels van ons landschap. Nederland is bij uitstek een land waar mensen creatief met landschap in de weer zijn geweest. Met grote werken, zoals het inpolderen van moerassen, kanaliseren van beken en rivieren, maar ook op kleinere schaal, hebben we eeuwenlang het landschap naar onze hand gezet. In het hedendaagse landschap kunnen we nog steeds sporen terugvinden van een bijzonder verleden, zoals het Weurtsche Straatje en de vroegere grienden in de uiterwaard.

Onze oude bossen, houtwallen en heggen behoren tot het nationaal cultuurhistorisch erfgoed. Maar ze hebben niet dezelfde status als gebouwde monumenten en archeologie. De oude bossen en landschapselementen van pakweg voor 1850 vertellen het verhaal van hoe men vroeger omging met het landschap en het gebruik van bomen en struiken. Van iedere soort hout, twijgen, schors, bast, bladeren, vruchten en bloemen kende men heel goed de waarde ervan. Zoals voor brandstof, geriefhout, gereedschap, voedsel, medicijnen, houtskool, looistof of veevoer.

Maar helaas: onbekend maakt onbemind. Veel "Groen van Toen" is al verdwenen en wat we nog aan karakteristieke landschapselementen hebben, staat onder druk. Kennis en enthousiasme overdragen kan in belangrijke mate bijdragen aan het behoud van de laatste restanten van ons waardevol landschappelijk erfgoed voor de volgende generaties. Het Centrum Groen Landschappelijk Erfgoed organiseert samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in november een landdag om deze kennis verder uit te dragen.
Meer info via de website: www.elfenboom.nl

Open Monumentendag 2016 gemeente Beuningen

Het thema van deze Open Dag op zaterdag 10 september a.s. is "Iconen en symbolen".

Daarmee wordt bij deze 30ste editie van het evenement verwezen naar beelden en tekens met een bijzondere extra betekenis. In monumenten zie je ze overal: van binnen en van buiten, in ornamenten, in reliëfs, in schilderingen. De monumenten zelf kunnen ook een iconische waarde hebben in het landschap, zoals kerktorens, molens, kastelen maar ook de schoorsteen van de vroegere steenfabriek de Bunswaard. Met deze historische en hedendaagse symbolen en iconen kan aandacht worden gevraagd voor zeer uiteenlopende gebouwen, maar ook voor accenten in het landschap, zoals het Weurtsche Straatje in de Beuningse en Weurtse uiterwaarden.

Op deze dag is in onze gemeente de vroegere steenfabriek De Bunswaard te bezoeken van 11.00 - 17.00 uur, adres: Dijk 10, 6641 LA  Beuningen. De molens in onze gemeente zullen deze dag ook opengesteld zijn. In Beuningen de molen De Haag en in Winssen de Beatrixmolen. In Winssen worden tevens filmpjes vertoond uit de jaren '50 door de werkgroep 'Winssen in Beeld".

In de Bunswaard zal onze Stg. Historisch Besef Beuningen een presentatie verzorgen over de vroegere steenfabricage alhier en een presentatie over de geschiedenis van de Weurtse en Beuningse uiterwaarden.

De naam De Bunswaard stamt al uit de middeleeuwen. Op de locatie van de huidige steenfabriek stond ooit een kasteel met dezelfde naam. In 1839 verrijst op het terrein een steenfabriek met diverse bijgebouwen en in 1917 wordt de vlamoven gebouwd. Deze zijn allemaal bewaard gebleven, evenals de karakteristieke schoorsteen die met zijn lengte van 50 meter vanuit de wijde omgeving te zien is. De steenfabriek is inmiddels volledig gerestaureerd, de gewelven van de vierentwintig ovenkamers vormen de onderbouw van de acht woningen die de Stg. BOEi hier realiseert. Om een beeld te krijgen van het wonen in deze steenfabriek is een modelwoning tijdens de Open Monumentendag te bezichtigen.

Bij mooi weer wandelen we samen met een gids van het Dijkmagazijn over het Weurtsche Straatje, lange tijd een dijkje waarover de Weurtse boeren hun vee dreven naar de weiden in de buitenpolder. Later vormde het straatje ook de vertrouwde verbinding tussen dorp en steenoven. In een lang verleden moet het straatje zijn aangelegd als waterkering, als een afdamming van geulen om het water van de Waal tegen te houden. Afgelopen voorjaar is door provincie en gemeente (project WaalWeelde) hard gewerkt om het Weurtsche Straatje weer toegankelijk te maken voor publiek. Het schiereiland met zijn restanten van de vroegere scheepswerf/smederij is ook in dit plan opgenomen.Tijdens de excursie zal de geschiedenis van dijkdoorbraken, landwinning en animositeit aan bod komen. Maar ook staat de gids stil bij bijzondere bomen en de vlechtheggen die opnieuw zijn aangelegd. Het Weurtsche Straatje heeft een bijzonder hoge historische waarde en dat kan ook nu nog beleefd worden.

Excursie Weurtsche Straatje, zaterdag 10 september om 12.30 uur vanaf De Bunswaard, om 14.00 uur en 16.00 uur vanaf hoek Distelakkerstraat - Dijk Weurt o.l.v. het Dijkmagazijn. Meer info via www.hetdijkmagazijn.nl 

Historische wandeling door Beuningen

Onze Stichting heeft een wandeling gemaakt langs de belangrijkste historische panden en/of monumenten in het centrum van Beuningen. Deze wandeling neemt je aan de hand van oude foto's mee langs de panden van weleer in het hart van Beuningen. Kijk onder de knop Beuningen voor deze mooie route.

VERHALEN UIT ONZE KERKDORPEN

De Zwarte Ruiter

Het boek dat onze Stichting uit gaat brengen over de periode 1935-1960 vordert gestaag. We hebben meer dan veertig mensen geïnterviewd en dit leverde zoveel leuke anekdotes en verhalen op dat ze niet in één boek pasten. We hebben daarom besloten om er twee delen van te maken. Het eerste deel zal in november 2016 uitgebracht worden en het tweede deel in het voorjaar van 2017. 

Bij de voorbereidingen voor het boek kwam ik bij toeval de naam 'de zwarte ruiter' tegen. Wie was 'de zwarte ruiter' en wat deed hij in onze omgeving? Ik ging op zoek naar dorpsgenoten die 'de zwarte ruiter' gekend en meegemaakt hadden. Als ik de naam 'de zwarte ruiter' noemde, begon iedereen meteen te lachen en kwamen vervolgens vele anekdotes.

"De zwarte ruiter was een bijzonder persoon eind jaren vijftig in Ewijk. Hij was kapelaan onder pastoor Schellekens. Hij hield zich als geestelijk adviseur intensief bezig met het verenigingsleven in Ewijk, dat in die tijd een enorme bloei beleefde. 'De zwarte ruiter' was zijn bijnaam, hij heette Jo Cloosterman en kwam uit Neerbosch. Vóór hij naar Ewijk kwam verrichte hij in Frankrijk nabij Parijs pastoraal werk.

Vanwege zijn verschijning, grauwe huidskleur, zwarte pij, en als vervoermiddel een (oude) zwarte Citroën Traction Avant kreeg hij al snel de bijnaam 'de zwarte ruiter'. Hij was een graag geziene gast bij alle verenigingen. Hij voelde zich er thuis en kon zich daar uitleven. Het geestelijke gebeuren moest soms een pas op de plaats maken voor het verenigingsleven. Omdat hij ook nog een fanatieke voetballer was, werd op zaterdagavond het lof verschoven om zelf mee te kunnen voetballen.

In het boek komen veel verhalen over 'de zwarte ruiter' aan de orde. Hier een voorproefje.

Citaat van Toon Reuvers:
"Ik was met een vriendje met een polsstok over een brede sloot aan het springen toen 'de zwarte ruiter' in zijn Citroën voorbij kwam. Toen hij ons zag springen, stopte hij abrupt en parkeerde zijn auto langs 'de nije weg' en kwam naar ons toe. Hij vroeg of hij ook een keer mocht springen, dat vonden wij goed. Hij nam de polsstok van ons over en nam een aanloop, hij sprong ...... en haalde de overkant. Daarna daagden wij hem uit om ook zónder polsstok dit te proberen. Deze uitdaging nam hij aan. Hij nam een zeer grote aanloop in zijn wapperende pij, sprong ........ en met een grote sierlijke boog haalde hij maar net de overkant. Wij stonden perplex en vonden dit opmerkelijk voor een geestelijke, maar hij keek ons bij het wegrijden lachend na".
                                                                                 Ton van den Berg (Stg. HBB)

Het Weurtsche Straatje

Op woensdagmorgen 8 juni heeft een groep wandelaars van de Seniorenvereniging Weurt een route gelopen via het hernieuwde Weurtsche Straatje in de uiterwaarden bij Weurt. Hierbij is halverwege in dit straatje symbolisch de picknicktafel ingewijd, door het plaatsen van een naambordje.

Dit bankje/picknicktafel is door de Seniorenvereniging van Weurt geschonken aan de Weurtse gemeenschap bij hun 60-jarig bestaan in 2013. Onze Stg. Historisch Besef Beuningen heeft zich destijds hard gemaakt om het Weurtsche Straatje weer begaanbaar te maken en als wandelpad te kunnen gebruiken.
De provincie en de gemeente hebben dit plan opgepakt en het straatje, dat vroeger dienst deed als waterkering, veedrift en route naar de steenfabrieken als wandelpad c.q. struinpad weer ingericht. Natuurbeleving, contact met de rivier en de historie van het gebied is nu weer voelbaar aanwezig.

Bij de plaatsing van de picknicktafel is ook gebruik gemaakt van de oude klinkers, welke vrij kwamen bij de herinrichting van het kruispunt Van Heemstraweg, Kerkstraat en Postkantoorstraat in Weurt. Over deze klinkers reed tot 1934 de stoomtram van Nijmegen naar Wamel.

Beleving in de uiterwaarden !

De uiterwaarden bij Beuningen en Weurt kennen een ongelooflijke rijke geschiedenis. Een geschiedenis, die het gebied een unieke plaats geeft in de Nederlandse delta en die nog tastbaar en voelbaar aanwezig is.
Bijzondere aandacht hierin verdient het Weurtsche Straatje, lange tijd een dijkje waarover de Weurtse boeren hun vee dreven naar de weiden in de buitenpolder. Later vormde het straatje ook de vertrouwde verbinding tussen dorp en steenoven. In een lang verleden moet het straatje zijn aangelegd als waterkering, als een afdamming van geulen om het water van de Waal tegen te houden.

Doordat het straatje buiten gebruik is geraakt zijn de aanwezige hagen uitgegroeid en hebben bijzondere plantensoorten er zich kunnen vestigen en ontwikkelen. Zo is er een bijzonder mooie Spaanse Aak (veldesdoorn) gevonden, gebiedseigen meidoorn en veel wilde rozen.

Bij de inpassing van het wandelpad is extra rekening gehouden om deze soorten te behouden en te beschermen. Het beleefbaar maken van het straatje is daarom ook juist gebeurt met respect voor dat natuurschoon. Vrijdag 8 april j.l. heeft de projectgroep in het landschap het eerst kunnen proeven van de geschiedenis van het dijkje. Zij hebben samen met de provincie een wandeling gemaakt over het nieuwe pad.

Boek jaren 1935 - 1960

Verhalen uit Beuningen, Ewijk, Weurt en Winssen over deze periode.

Al jaren komen nazaten van één van de omgekomen vliegers van de Lancaster, neergestort in het Beuningse veld woensdag 23 juni 1943 omstreeks 1.45 uur, uit Engeland naar Beuningen om de jaarlijkse dodenherdenking mee te beleven. Tim Barlow een achterneef van boordwerktuigkundige Jack Osborne, die bij de ramp omkwam, schreef een lijvig boek over dit voorval. Dit boek "8 Minutes too Beuningen" bevat veel cijfers en technische gegevens. Voor ons niet voldoende aantrekkelijk om er een vertaalde uitgave van te maken. Tim had hier begrip voor. Toch was dit voor onze Stichting wel het begin om eens na te denken over een stuk geschiedschrijving van de jaren voor, in en na de Tweede Wereldoorlog.

Lancaster bommenwerper

Een boek te maken aan de hand van interviews met inwoners uit onze gemeente over die periode leek ons meer aantrekkelijk. Inmiddels zijn 40 interviews op papier uitgewerkt en is Peter Deurloo, historicus en journalist bij de Gelderlander, bezig deze te verwerken. Het belooft een mooi boek te worden met veel anekdotes, herkenbare personen en omstandigheden, die een beeld geven van hoe het vroeger was. Maar ook van hoe alles zo veel anders is geworden. Het schrijven van de hoofdstukken, het zoeken naar geschikt beeldmateriaal, het vormgeven en drukken kosten veel tijd, maar we hopen het boek dit jaar af te hebben.

Een propeller van het neergestorte vliegtuig is het
oorlogsmonument in Beuningen.
Hier vindt op 4 mei de jaarlijkse dodenherdenking plaats.

Vuur in de uiterwaarden !

Vrijdag 29 januari heeft een basisschoolklas, groep 6 en 7, uit Weurt les gehad over de historie van het cultuurlandschap in de uiterwaarden. Koen Antonise omgevingsmanager provincie van dit gebied en Robert Ceelen van de Stg. Heg en Landschap hebben de kinderen ook bijgepraat over het beheersen van de rivier en het terugsnoeien en vlechten van de meidoornhagen.

Daarna zijn de kinderen per fiets op excursie gegaan richting de Bunswaard in de uiterwaarden nabij het Weurtsche Straatje. Het heggenvlechten, een eeuwenoude techniek, hebben ze hier zelf kunnen bekijken. De afgelopen weken is hard gewerkt aan het terugsnoeien en vlechten van de meidoorns. Dit leverde een enorme berg snoeihout op en diende als brandhout voor een gezellig 'kampvuur' als afsluiting van deze leuke excursie.

Theater Over & Weer

Voorstelling langs de Waal

Theater Over&Weer maakt voorstellingen aan weerszijden van de Waal, ter hoogte van Beuningen en Slijk-Ewijk, met een hoofdrol voor de rivier en het voetveer. Na de Waalverhalen van zomer 2015 wordt er nu hard gewerkt aan de voorbereiding van de voorstellingen in juni 2016.
Het idee voor Theater Over&Weer is geboren in 2010, toen het voetveer Beuningen - Slijk-Ewijk beide oevers weer met elkaar verbond. Sindsdien zijn theatermakers samen met de Historische Kring van Oosterhout, Slijk-Ewijk en Valburg en de Stichting ter bevordering van het Historisch Besef in Weurt, Beuningen, Ewijk en Winssen met het idee aan de slag gegaan.

Vanmorgen is het bootje van Theater Over&Weer, weliswaar via de brug, van de 'overkant' van de Waal naar deze kant overgebracht. Het bootje is bij Hennie Sibon, voorzitter van de Stichting Historisch Besef, aangeland.

Op de website van Theater Over&Weer kun je onder de knop 'naar de overkant' instructies vinden om het bootje te printen, te vouwen en door te geven. Verder kun je op de site meer informatie vinden om ook actief mee te doen en je aanmelden voor de Nieuwsbrief. Klik op de link:  Theater Over&Weer